CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLAR (CYBH)
Cinsel yolla bulaşan hastalık ne demek
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar (CYBH), korunmasız cinsel temas yoluyla bulaşan enfeksiyonlardır. Bu hastalıklar bakteri, virüs veya parazitler tarafından oluşturulabilir.
CYBH’ler hem kadınlarda hem de erkeklerde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar hangileridir
• Klamidya
• Gonore (Bel Soğukluğu)
• Sifiliz (Frengi)
• Genital Herpes (uçuk)
• HPV (Human Papilloma Virüs)
• Hepatit B ve C
Klamidya enfeksiyonu
Klamidya enfeksiyonunun sebebi nedir
Klamidya, Chlamydia trachomatis bakterisinin neden olduğu, cinsel yolla bulaşan yaygın bir enfeksiyondur.
Klamidya enfeksiyonu nasıl bulaşır
• Korunmasız vajinal, anal veya oral seks.
• Enfekte anneden doğum sırasında bebeğe geçiş.
• Ortak kullanılan cinsel oyuncaklar (temizlenmeden veya prezervatif kullanılmadan).
Klamidya enfeksiyonunun belirtileri nelerdir
• Vajinal akıntı.
• Kasık veya alt karın bölgesinde ağrı.
• Cinsel ilişki sırasında ağrı.
• İdrar yaparken ağrı veya yanma.
• Bazı kişilerde enfeksiyon sessiz seyredebilir ve herhangi bir şikayete yol açmaz.
Klamidya enfeksiyonu tedavi edilmezse hangi problemler görülebilir
Klamidya enfeksiyonu tedavi edilmediği zaman ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir:
• Pelvik inflamatuar hastalık (PID): Klamidya enfeksiyonunun üreme organlarına yayılmasıyla gelişen bir durumdur.
• Kısırlık ve dış gebelik: Üreme organları ve tüplerde enfeksiyonla meydana gelen hasar neticesinde görülebilir.
• Yenidoğanlarda: Anneden doğum sırasında bulaşması durumunda bebekte göz (konjonktivit) ve akciğer (pnömoni) enfeksiyonlarına yol açabilir.
Klamidya enfeksiyonunun tanısı nasıl konulur
İdrar veya servikal akıntıdan alınan örneklerin laboratuvarda değerlendirilmesi ile enfeksiyon tespit edilebilir.
Örneklerin çalışılmasında kullanılan tekniklerden PCR, en hassas ve en güvenilir olan testtir.
Klamidya enfeksiyonunun tedavisi nedir
• Klamidya enfeksiyonu bakteriyel bir enfeksiyon olduğu için tedavisinde antibiyotikler kullanılır.
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyon olması nedeniyle tedavi partner ile birlikte yapılır.
• Tedavi sürecinde cinsel ilişkiden kaçınılması gerekir.
• Tedavi bitiminde tekrar test yapılarak tedavinin başarılı olup olmadığı kontrol edilir.
Klamidya enfeksiyonundan nasıl korunabilirsiniz
Klamidya enfeksiyonundan korunmanın en etki yollarından biri de prezervatif kullanmaktır, kondom kullanımı diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı da koruma sağlar.
Ancak kondom kullanımı %100 koruma sağlamayacağı için, düzenli sağlık kontrolleri ve güvenli cinsel ilişki alışkanlıkları(partner sayısının az olması, cinsel oyuncakları temizlemek ve paylaşmamak) ayrıca çok önemlidir.
Sonuç
Klamidya, tedavi edilmediği takdirde pelvik inflamasyon hastalığa yol açarak enfeksiyonun rahim, tüp ve yumurtalıklara yayılmasına, kısırlığa, dış gebeliğe sebep olabilen bir enfeksiyondur.
Aynı zamanda da erken teşhis ve tedavi şansı mümkün olabilen bir hastalıktır.
Öncelikle enfeksiyondan korunmak için gerekli önlemlerin alınması, bununla birlikte herhangi bir belirti durumunda en yakın zamanda doktora başvurulması önemlidir.
Gonore (bel soğukluğu)
Gonore enfeksiyonunun sebebi nedir
Gonore, Neisseria Gonorrhoeae bakterisinin neden olduğu, cinsel yolla bulaşan yaygın bir enfeksiyondur.
Gonore enfeksiyonu nasıl bulaşır
• Korunmasız vajinal, anal veya oral seks
• Enfekte anneden doğum sırasında bebeğe geçiş
• Ortak kullanılan cinsel oyuncaklar (temizlenmeden veya prezervatif kullanılmadan)
Gonore enfeksiyonunun belirtileri nelerdir
• Vajinal akıntı.
• Kasık veya alt karın bölgesinde ağrı.
• Cinsel ilişki sırasında ağrı.
• İdrar yaparken ağrı veya yanma.
• Adet düzensizliği veya yoğun kanama
• Oral gonore: Boğaz ağrısı, lenf bezlerinde şişme veya bademcik enfeksiyonu.
• Anal gonore: Rektal ağrı ve kanama.
• Enfeksiyon nadir de olsa vücudun diğer bölgelerine yayılabilir, eklemlerde şişlik ve ağrıya sebep olabilir.
• Bazı kişilerde enfeksiyon sessiz seyredebilir ve herhangi bir şikayete yol açmaz.
Gonore enfeksiyonu tedavi edilmezse hangi problemler görülebilir
Gonore enfeksiyonu tedavi edilmediği zaman ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
• Pelvik inflamatuar hastalık (PID): Gonore enfeksiyonunun üreme organlarına yayılmasıyla gelişen bir durumdur.
• Kısırlık ve dış gebelik: Üreme organları ve tüplerde enfeksiyonla meydana gelen hasar neticesinde görülebilir.
• Yenidoğanlarda: Anneden doğum sırasında bulaşması durumunda bebekte göz enfeksiyonlarına ve körlük riskine yol açabilir.
Gonore enfeksiyonunun tanısı nasıl konulur
İdrar veya enfekte bölgelerden alınan sürüntü örneklerinin laboratuvarda değerlendirilmesi ile enfeksiyon tespit edilebilir.
Örneklerin çalışılmasında kullanılan tekniklerden PCR, en hassas ve en güvenilir olan testtir.
Gonore enfeksiyonunun tedavisi nedir
• Gonore enfeksiyonu bakteriyel bir enfeksiyon olduğu için tedavisinde antibiyotikler kullanılır.
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyon olması nedeniyle tedavi partner ile birlikte yapılır.
• Tedavi sürecinde cinsel ilişkiden kaçınılması gerekir.
• Tedavi bitiminde tekrar test yapılarak tedavinin başarılı olup olmadığı kontrol edilir.
Gonore enfeksiyonundan nasıl korunabilirsiniz
Gonore enfeksiyonundan korunmanın en etki yollarından biri de prezervatif kullanmaktır, kondom kullanımı diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı da koruma sağlar.
Ancak kondom kullanımı %100 koruma sağlamayacağı için, düzenli sağlık kontrolleri ve güvenli cinsel ilişki alışkanlıkları(tek eşlilik, cinsel oyuncakları temizlemek ve paylaşmamak) ayrıca çok önemlidir.
Sonuç
Gonore, tedavi edilmediği takdirde pelvik inflamasyon hastalığa yol açarak enfeksiyonun rahim, tüp ve yumurtalıklara yayılmasına, kısırlığa, dış gebeliğe sebep olabilen bir enfeksiyondur.
Aynı zamanda da erken teşhis ve tedavi şansı mümkün olabilen bir hastalıktır.
Öncelikle enfeksiyondan korunmak için gerekli önlemlerin alınması, bununla birlikte herhangi bir belirti durumunda en yakın zamanda doktora başvurulması önemlidir.
Sifiliz (frengi)
Sifiliz enfeksiyonunun sebebi nedir
Sifiliz, Treponema Pallidum bakterisinin neden olduğu, cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur.
Tedavi edilmezse yıllar içinde ilerleyerek beyin, sinir sistemi, kalp ve damar sistemine zarar verebilir.
Sifiliz enfeksiyonu nasıl bulaşır
• Korunmasız cinsel ilişki
• Enfekte anneden hamilelik veya doğum sırasında bebeğe geçiş
-Sifiliz günlük temas, öpüşme, ortak kullanılan tuvaletler, havuzlar veya mutfak eşyalarıyla bulaşmaz.
Sifiliz enfeksiyonunun belirtileri nelerdir
Sifiliz 4 evreden oluşur ve her evrenin kendine özgü belirtileri vardır:
• Birincil evre: Bu evrenin en belirgin bulgusu, enfeksiyonun girdiği bölgede(genital bölge,anüs çevresi veya ağızda) ağrısız sert kenarlı bir yara (şankr) oluşumudur.
Birincil evre tedavi edilmediği taktirde yaralar kendiliğinden iyileşebilir ancak hastalık ilerlemeye devam eder.
• İkincil evre: Bu evrede enfeksiyon vücuda yayılır, genellikle birincil evredeki belirtilerin kaybolmasından birkaç hafta sonra ortaya çıkar.
İkincil evredeki en sık görülen bulgular deri döküntüleridir. Bu döküntüler, avuç içleri veya ayak tabanlarında kırmızımsı lekeler şeklinde olur. Bununla birlikte ateş, halsizlik, kas agrilari gibi gribal bulgular görülebilir, lenf bezlerinde yaygın şişlikler olabilir.
Tedavi edilmezse belirtiler kaybolur ancak hastalık gizli evreye girer.
• Gizli evre: Belirtilerin kaybolduğu ancak bakterinin vücutta kalmaya devam ettiği evredir.
Bu evre yıllarca sürebilir ve hastalık ilerleyerek son evreye geçebilir.
• Üçüncül evre: Üçüncül evre, tedavi edilmeyen sifiliz enfeksiyonlarında yıllar sonra ortaya çıkabilir.
Bu evrede beyin, sinir sistemi, kalp ve damar sisteminde ciddi hasarlar meydana gelebilir.
Tedavi edilmediği takdirde felç, demans, körlük, sağırlık, kalp hastalıkları gibi geri dönüşümsüz problemler ortaya çıkabilir.
• Konjenital sifiliz: Hamilelik veya doğum sırasında bebeğe enfeksiyon geçmesi durumunda düşük, ölü doğum veya doğumsal ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Sifiliz enfeksiyonu tedavi edilmezse hangi problemler görülebilir
Sifiliz enfeksiyonu tedavi edilmediği zaman üçüncü evreye ilerleyerek organ hasarlarına neden olabilir.
• Beyin ve sinir sistemi: itihaplanma neticesinde felç, demans, körlük, sağırlık gibi nörolojik sorunlar ortaya çıkabilir.
• Kalp ve damar sistemi: Kalp yetmezliği ve damar hastalıkları görülebilir.
• Yenidoğanlarda: Anneden gebelik ve doğum sırasında bulaşması durumunda bebekte doğumsal sakatlıklar ortaya çıkabilir.
Sifiliz enfeksiyonunun tanısı nasıl konulur
Muayene sırasında sifilize özgü şankr ve/veya deri döküntüleri varlığıyla sifilizden şüphelenildiğinde tanıyı doğrulamak için kan testleri yapılır.
Sifiliz enfeksiyonunun tedavisi nedir
• Sifiliz enfeksiyonu, bakteriyel bir enfeksiyon olduğu için tedavisinde antibiyotikler kullanılır.
• Cinsel yolla bulaşan enfeksiyon olması nedeniyle tedavi partner ile birlikte yapılır.
• Tedavi sürecinde cinsel ilişkiden kaçınılması gerekir.
• Tedavi bitiminde tekrar test yapılarak tedavinin başarılı olup olmadığı kontrol edilir.
Sifiliz enfeksiyonundan nasıl korunabilirsiniz
Sifiliz enfeksiyonundan korunmanın en etki yollarından biri de prezervatif kullanmaktır, kondom kullanımı diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı da koruma sağlar.
Ancak kondom kullanımı %100 koruma sağlamayacağı için düzenli sağlık kontrolleri ve güvenli cinsel ilişki alışkanlıkları ayrıca çok önemlidir.
Sonuç
Sifiliz, tedavi edilmediği takdirde ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilen bir enfeksiyondur.
Aynı zamanda erken teşhis ve tedavi şansı da mümkün olabilen bir hastalıktır.
Öncelikle enfeksiyondan korunmak için gerekli önlemlerin alınması bununla birlikte herhangi bir belirti durumunda en yakın zamanda doktora başvurulması önemlidir.
Ayrıca, hamilelikte mutlaka anne adaylarının sifiliz açısından taranması gerekmekte ve bu tarama hem anne hem de bebek açısından önem arz etmektedir.
Genital herpes (uçuk)
Genital uçuğun sebebi nedir
Genital uçuk, Herpes simplex (HSV) virüsünün neden olduğu, cinsel yolla bulaşan viral bir enfeksiyondur.
HSV-1 ve HSV-2 olmak üzere iki tipi vardır:
HSV-1 genellikle ağız çevresinde uçuklara neden olur, ancak genital bölgeye de bulaşabilir.
HSV-2 ise, çoğunlukla genital bölgede enfeksiyona yol açar.
Genital uçuk tamamen iyileşmez, ancak belirtiler kontrol altına alınabilir ve virüsün yayılması önlenebilir.
Genital uçuk nasıl bulaşır
• Korunmasız vajinal, anal veya oral seks.
• Enfekte birinin uçuklu bölgesiyle doğrudan temas.
• Enfekte anneden doğum sırasında bebeğe geçiş.
Genital uçuğun belirtileri nelerdir
İlk enfeksiyon belirtileri:
• Genital bölgede ağrılı lezyonlar ve yaralar.
• İdrar yaparken ağrı veya yanma.
• Ateş, halsizlik, yorgunluk.
• Kasıktaki lenf bezlerinde büyüme.
• Bazı kişilerde enfeksiyon sessiz seyredebilir ve herhangi bir şikayete yol açmaz.
Tekrarlayan ataklar:
• İlk enfeksiyondan sonra virüs sinir hücrelerine yerleşerek vücutta ömür boyu kalır.
• Stres, yorgunluk, hastalık veya bağışıklık sisteminin zayıflamasıyla tekrar aktif hale gelebilir.
• Tekrarlayan ataklar genellikle daha hafif geçer ve zamanla seyrekleşir.
Genital uçuk hangi problemlere yol açabilir
• Genital uçuk genellikle yaşamı tehdit eden bir enfeksiyon değildir, ancak kalıcı bir enfeksiyon oluşturması ve vücuttan atılmaması sebebiyle tekrarlama olasılığı vardır. Tekrarlayan enfeksiyonlar ise yaşam kalitesini düşürüp sürekli bir rahatsızlığa sebep olabilir.
• Genital bölgede oluşan açık yaralar sebebiyle diğer cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların vücuda girişini kolaylaştırabilir, bu sebeple genital uçuğu olan kişilerin dikkatli olması gerekmektedir.
• Yenidoğanlarda: Hamilelikte genital uçuk enfeksiyonu hem anne hem de bebek için risk oluşturabilir. Aktif genital uçuğu olan anne adayının doğum sırasında bebeklerine enfeksiyon geçişi olabilir. Yenidoğan herpesi denilen bu durum bebekler için olumsuz sonuçlar doğurabilir.
Genital uçuk tanısı nasıl konulur
Genital uçuk, genellikle muayene sırasındaki lezyonların görülmesi ile teşhis edilir. Ancak tanıdan emin olmak için gerekirse laboratuvar testleri de yapılabilir.
Genital uçuğun tedavisi nedir
• Genital uçuk, viral bir enfeksiyon olduğu için tedavisinde antiviral ilaçlar kullanılır.
• İlaçlar hem belirtileri hafifletir, hem atak sıklığını azaltır hem de bulaştırıcılığını azaltır.
• Ancak genital uçuk tamamen tedavi edilemez, sadece belirtiler kontrol altına alınabilir.
Genital uçuktan nasıl korunabilirsiniz
• Prezervatif kullanımı: Tam koruma sağlamasa da bulaş riskini azaltır.
• Aktif lezyon varlığında cinsel ilişkiden kaçınmak: Virüs, aktif yaralar ve kabarcıklar sırasında en bulaşıcı haldedir.
• Düzenli sağlık kontrolleri ve partnerin bilgilendirilmesi
• Bağışıklık sistemini güçlü tutmak: Stres, yorgunluk ve diğer enfeksiyonlar herpesin tekrarını tetikleyebilir.
Sonuç
Genital uçuk tedavi edilemese de uygun ilaç tedavisi ve korunma yöntemleriyle kontrol altına alınabilir.
Virüsü taşıyan bireylerin partnerlerine karşı açık olması, düzenli doktor kontrolleri ve korunma yöntemlerine dikkat etmesi büyük önem taşır.
HPV (Human Papilloma Virüs)
HPV ile ilgili ayrıntılı bilgiye rahim ağzı kanseri ve genital siğiller yazılarımızdan ulaşabilirsiniz.
Hepatit B ve C
Hepatit B ve C, karaciğeri etkileyen viral enfeksiyonlardır.
Her iki hastalık da uzun vadede karaciğer yetmezliği, siroz ve karaciğer kanserine yol açabilir.
Bu enfeksiyonlarla ilgilenen esas bölüm enfeksiyon hastalıkları olmakla birlikte cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar olması sebebiyle burada da değinmek istedim.
Kan yoluyla bulaşabileceği gibi, cinsel ilişki yoluyla ve Hepatit B pozitif olan bir annenin bebeğine de hamilelik veya doğum sırasında bulaşabilir.
Diğer cinsel yola bulaşan hastalıklarda olduğu gibi %100 olmasa da prezervatif korunmada önemli bir yer tutmaktadır.
Ayrıca Hepatit B ’ye karşı uygulanan aşılar da koruyuculuğu sağlamaktadır.
Rutin olarak yenidoğan bütün bebeklere Hepatit B aşısı uygulanmakla birlikte, Hepatit B taşıyıcısı olan annelerin bebeklerine doğumda Hepatit B aşısı ile birlikte ayrıca Hepatit B immünglobülin uygulanarak enfeksiyon geçişi riski azaltılabilmektedir.
Bu sebeple hamilelik sırasında bütün anne adaylarına mutlaka Hepatit tarama testlerinin yapılması gerekmektedir.